Birinci Millî Birlik Komitesi
(27 Mayıs 1960-13 Kasım 1960)
Birinci Millî Birlik Komitesi
(27 Mayıs 1960-13 Kasım 1960)
B irinci Millî Birlik Komitesi Toplantı Zabıtları Işığında 27 Mayıs 1960 Darbesi Dosyası Tekrar Açılıyor!
Yakın Türkiye Tarihi’nin en önemli yazarlarından Cemil Koçak bu çalışmasında; 27 Mayıs 1960 tarihinde Demokrat Parti Hükûmeti’ni darbeyle devirerek siyasi iktidarı ele alan ve sonradan başına Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Cemal Gürsel’in getirildiği Türk Silahlı Kuvvetlerine mensup otuz sekiz kişilik askerî cuntanın yani Milli Birlik Komitesi’nin faaliyetlerini bir belgesel filmini aratmayacak üslupla yazdı.
27 Mayıs 1960 Darbesi pek çok Demokrat açısından büyük ölçüde idamlarla bütünleşmiş ve özdeşleşmiştir. Ama 27 Mayıs, sadece Yassıada’dan ve idamlardan ibaret sayılamaz. 27 Mayıs’ın öyküsünün yol haritasının çıkarılmadığını söylemek haksızlık olacaktır; ancak bu haritanın hayli eksik kaldığını da unutmamalıyız. Özellikle 27 Mayıs sonrasının siyasal iklimiyle 27 Mayıs’ın ve 27 Mayısçıların zihin dünyaları ve siyasal felsefeleri üzerinde yeterince durulmadığı âşikar... Cemil Koçak’ın bu çalışması 27 Mayıs üzerine yaptığı ve yapacağı araştırmalarda bu eksikliği gidermeyi amaçlıyor.
Millî Birlik Komitesi (MBK) Genel Kurul Toplantı Zabıtlarının çok uzun yıllardan beri araştırmacılara açık olmasına karşılık, bu tutanakların şimdiye kadar 27 Mayıs ve MBK üzerine yazılan hiçbir kitapta yer almamış olması şaşkınlık vericidir. Oysa bu tutanaklar; 27 Mayıs döneminin siyasal atmosferini yansıtmakta; 27 Mayısçıların dünya görüşünü ve anlayışını ortaya çıkarmakta; bu dönemdeki kararların dayandığı siyasal felsefeyi anlamayı kolaylaştırmakta; 27 Mayısçılar arasındaki anlaşmazlıkları ve bu anlaşmazlıkların nedenlerini belirlemek için yol gösterici olmakta ve nihayet bir dönemin ayrıntılı bir şekilde gözler önüne serilmesinin yolunu açmaktadır.
Neredeyse altmış beş yıl sonra bugünden geriye bakıldığında; ortaya çıkan manzaranın sadece geçmişe ait bir fotoğraf karesinden ibaret olduğunu düşünmek de yanıltıcı olur. Aksine, 27 Mayıs yakın dönem siyasi tarihimizin önemli bir kırılma noktası olarak tekrar be-tekrar ele alınmayı hak etmektedir.
- Timaş Yayınları, İstanbul, 2025
“27 Mayıs’ın resmî tarihi yazılmadı; ama yazılmak istendi doğrusu. Tıpkı İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin kendi tarihini ve 1908’in öyküsünü resmî olarak kaleme almak istemesi gibi. Her iki teşebbüsün de başarısızlıkla sonuçlanmasının bir tesadüf olmadığını belirtmek isterim. Hayır, bu ne kaderdi ne de kısmet!”
